Filozofia tak bardzo | Słuchaj podkast online za darmo

Dostępne odcinki

5 z 137

Wprowadzenie do Derridy: dekonstrukcja, polityka, żałoba, różnią, logocentryzm – dr Aleksander Kopka
Wsparcie kanału W tym odcinku przybliżamy postać Jacques’a Derridy – jednego z najbardziej wpływowych, a zarazem kontrowersyjnych myślicieli XX wieku. Analizujemy jego życie i dzieło, podejmując próbę omówienia kluczowych aspektów jego filozofii, takich jak dekonstrukcja, logocentryzm, różnia czy metafizyka obecności. Dyskutujemy o jego podejściu do polityki, gościnności, demokracji oraz żałoby, a także o wpływie, jaki wywarł na współczesną myśl. Odcinek obejmuje również refleksję nad miejscem Derridy w filozofii oraz odpowiedzi na pytania dotyczące jego relacji z postmodernizmem, Heglem i zagadnieniami współczesnymi. 00:00 Wstęp 01:50 Czy Derrida jest filozofem? 03:07 Biografia 06:28 Skąd uprzedzenia wobec Derridy? 10:56 Próba usystematyzowania myśli 14:04 Czym zajmuje się dekonstrukcja? 16:02 Wczesna dekonstrukcja 19:09 Czym jest dekonstrukcja? 26:45 Przykłady dekonstrukcji 31:13 Logocentryzm, metafizyka obecności: binarne opozycje 38:19 Fonocentryzm, de Saussure: mowa i pismo 40:57 Jak się rodzi sens słów/pojęć/zdań? 44:18 Co oznacza, że "nie ma nic poza tekstem"? 47:59 "Niemożliwość jest warunkiem możliwości" 49:09 Opozycja mowy a pisma 54:00 List z Cambrige i filozofowie analityczni 55:28 Różnia/différance 1:11:08 Nierozstrzygalniki: pharmakon, rozplenienie/dyseminacja 1:19:12 Polityka: dekonstrukcja, odpowiedzialność, gościnność 1:26:33 Gościnność 1:35:42 Demokracja "mesjanizm bez mesjanizmu" 1:42:32 Stosunek do Marksa 1:48:38 Żałoba 2:02:49 Dekonstrukcja "dekonstrukcji" 2:05:00 Wpływ na innych filozofów 2:07:22 Popularność Derridy ugasła? 2:10:20 Pytania z grupki: 1) co poczytać przed Derridą na start? 2:14:03 2) Co Derrida chciał powiedzieć? 2:14:22 3) Dekonstrukcja podmiotowości 2:15:24 4) Stosunek do Hegla 2:18:17 5) Pytanie o ChatGPT 2:20:12 6) Dekonstrukcja a postmodernizm 2:25:30 Ciekawostka na koniec 2:26:21 Koniec i zapowiedzi Nasze strony: ⁠Wsparcie kanału⁠ Grupa Filozofia tak bardziej Facebook Instagram Dr Aleksander Kopka jest adiunktem w Instytucie Filozofii na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Specjalizuje się w badaniach nad myślą Jacques’a Derridy, koncentrując się na etycznych i politycznych aspektach jego filozofii. Jest absolwentem filozofii na Uniwersytecie Śląskim oraz ukończył studia doktoranckie na Uniwersytecie Jagiellońskim i Uniwersytecie w Lille we Francji, gdzie obronił doktorat poświęcony etycznemu i politycznemu wymiarowi filozofii Derridy. Bibliografia Dekonstrukcja Royle, N., What Is Deconstruction?, w: idem (red.), Deconstructions: A User’s Guide, Palgrave, 2000, s. 1–13. Kopka, A., „Czym może być dekonstrukcja?”, „Kwartalnik Filozoficzny”, XLI(3), 2013, s. 81–99. Gasché, R., „Deconstruction as Criticism”, w: idem, Inventions of Difference: On Jacques Derrida, Harvard University Press, 1995, s. 22–57. Bennington, G., „Deconstruction and the Philosophers”, „Oxford Literary Review”, 10, 1988, s. 73–130; przedruk w: Legislations, Verso, 1994. Miller, J. H., „The Ethics of Reading”, „Style”, 21(2), 1987, s. 181–191. Etyka, polityka, żałoba, demokracja Kopka, A., Inne życia. Etyka i polityka żałoby w pismach Jacques’a Derridy, Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, 2024. Bennington, G., Interrupting Derrida, Routledge, 2000. Pomocne w czytaniu Wood, S., Derrida’s “Writing and Difference”, Continuum, 2009. Johnson, C., System and Writing in the Philosophy of Jacques Derrida, Cambridge University Press, 1993. Bradley, A., Derrida's Of Grammatology, Edinburgh University Press, 2008. Wprowadzenia po polsku Banasiak, B., Filozofia "końca filozofii". Dekonstrukcja Jacquesa Derridy, 2024. Burzyńska, A., Dekonstrukcja, polityka i performatyka, 2013. Pylyp Bilyi - doktorant w szkole doktorskiej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Zainteresowania: filozofia, socjologia, literatura rosyjska, fotografia. Streamer, popularyzator filozofii na kanale YouTube "Filozofia Tak Bardzo". #filozofia #metafizyka #dekonstrukcja #postmodernizm #ponowoczesność
--------
2:28:14
Działanie: wstęp do ontologii społecznej - dr Alicja Pietras
Kolejny stream/nagranie z serii Wstęp do ontologii społecznej z dr Alicją Pietras w ramach serii poświęconej podstawowym kategoriom ontologii społecznej. Tym razem przyjrzeliśmy się pojęciu działania, pokazując, jak zbiegają się w nim wszystkie wcześniej analizowane kategorie: jaźń, wola, wartości oraz sens. Nagranie zostało dofinansowane ze środków budżetowych na rzecz popularyzacji działalności Instytutu Filozofii Uniwersytetu Śląskiego. Zapraszamy do podjęcia studiów z filozofii, doradztwa filozoficznego oraz kognitywistyki. Zapraszamy do zapoznania się z ofertą: https://us.edu.pl/wydzial/wh/kierunki-studiow/
--------
1:14:03
Kant - interpretacje. Nicolai Hartmann: poznanie, ontologia, kategorie - dr Alicja Pietras
Według klasyfikacji wprowadzonej do historii filozofii przez Nicolaia Hartmanna filozofia Kanta jest jednym z przykładów myślenia problemowego a nie systemowego. Oznacza to, że jego dzieła dotykają wielu odwiecznych problemów filozoficznych, ale ich całość nie składa się wcale w jedną spójną całość. Kant nie stworzył spójnego systemu filozoficznego, ale właśnie dlatego jego myśl od ponad dwustu lat jest wciąż nieodmiennie inspiracją do tworzenia nowych jej interpretacji. Jak niezwykle trafnie ujęła to swego czasu Janina Kiersnowska-Suchorzewska, scheda po Kancie „dostawszy się jego licznym spadkobiercom — została ponownie rozdrobniona: każdy otrzymał, a właściwie wziął sobie cząstkę — i traktuje pars pro toto.” Na obecnym streamie przyjrzymy się pierwszej z licznych interpretacji Królewieckiego mistrza: interpretacji dokonanej przez Nicolaia Hartmanna. Odniesiemy się do takich pojęć jak zjawisko i rzecz sama w sobie. Omówimy pojęcie przedstawienia, prawdy i relatywizmu. Zastanowimy się, dlaczego – zgodnie z tezą Hartmanna – dopiero przyjęcie szerszej perspektywy ontologicznej i antropologicznej pozwala uchwycić właściwą istotę poznania, a także jaka jest relacja pomiędzy teorią poznania a ontologią bytu duchowego. Stream poprowadzą: dr Alicja Pietras i Pylyp (Filip) Bilyi. Nagranie dofinansowane ze środków budżetu na rzecz popularyzacji działalności Uniwersytetu Śląskiego program "Popularyzacja nauki". Program stanowi istotny element działań strategicznych realizowanych w ramach zadań Europejskiego Miasta Nauki Katowice 2024.
--------
1:59:24
Immanuel Kant, Hannah Arendt: polityczna władza sądzenia - dr Alicja Pietras
Władza sądzenia, która jest przedmiotem rozważań trzeciej krytyki Kanta jest jednym z kluczowych, a jednocześnie najmniej zbadanych elementów jego filozofii. Jeszcze większe znaczenie przypisuje jej Hannah Arendt, która książce „Życie umysłu” uznaje ją za fundamentalną – obok myślenia i woli – władzę ludzkiego umysłu. Ale czym właściwie jest sądzenie? Kiedy twierdzimy, że coś jest piękne albo brzydkie, dobre albo złe, na jakiej podstawie formułujemy nasze sądy? Władza sądzenia jest dostępna każdemu człowiekowi, który myśli, ocenia, krytykuje i działa. Chcemy zastanowić się nad tym, czym jest władza sądzenia, w jaki sposób dochodzimy do wydawania różnego rodzaju sądów, jaka jest relacja między władzą sądzenia a innymi władzami umysłu: intelektem i wolą, ale także wyobraźnią. I jaki to wszystko ma związek z polityką, wspólnotą wolnych obywateli, pluralizmem i mową. Spróbujemy – w nawiązaniu do Kanta i Arendt - nakreślić zarys koncepcji politycznej władzy sądzenia. Stream prowadzą: dr Alicja Pietras i Pylyp (Filip) Bilyi. Wszystkie poprzednie nagrania o Kancie. Nagranie dofinansowane ze środków budżetu na rzecz popularyzacji działalności Uniwersytetu Śląskiego program "Popularyzacja nauki". Program stanowi istotny element działań strategicznych realizowanych w ramach zadań Europejskiego Miasta Nauki Katowice 2024.
--------
1:38:32
Jak nie czytać książek i wyjść na tym dobrze?
Wychodząc od książki francuskiego literaturoznawcy Pierre'a Bayarda zastanowimy się, czy, jak i dlaczego nie czytać - a mimo to wynosić z tego więcej, niż gdybyśmy je czytali i chcieli o nich dyskutować. Rozmawiają: Michał Idasiak i Filip (Pylyp) Bilyi. Wesprzyj FTB na patronite i pomóż nam kontynuować. Źródła: Pierre Bayard: Jak rozmawiać o książkach, których się nie czytało? Jean-Claude Carrière, Umberto Eco: Nie myśl, że książki znikną Mortimer Adler: How to Read a Book: The Classic Guide to Intelligent Reading Roland Barthes: Śmierć autora Roland Barthes: Od dzieła do tekstu Michel Foucault: Kim jest autor?
--------
1:32:16