Filozofia jest dla dziewczyn

W listopadowym odcinku podcastu „Filozofia jest dla dziewczyn” jako samozwańcze Mistrzynie Przemijania pochylamy się nad doświadczeniem, które jest nieodłącznym elementem naszego istnienia, ale może też samą istotą filozoficznych rozważań – rozmawiamy o utracie. Żyjąc, tracimy życie – i co możemy z tym zrobić? Jak się żegnać z ludźmi, rzeczami, możliwościami, sytuacjami, by mieć poczucie sensu? Co zyskujemy, tracąc? Dlaczego współczesna kultura tak bardzo odsuwa od siebie śmierć i przemijanie oraz co jej (nam) to robi? Przywołujemy Nietzschego, który tropił maski i złudzenia, którymi zasłaniamy przed sobą nagą egzystencję, cytujemy Heideggera, dla którego śmierć jest skandalem, i wiersz Elizabeth Bishop „Ta jedna sztuka” („W sztuce tracenia nie jest trudno dojść do wprawy...”), pojawia się wzruszający Don Kichot i dusza w postaci małej myszki uciekającej z ciała. Zapraszamy do namysłu nad sensem wspólnie z nami.Podcastu „Filozofia jest dla dziewczyn” możesz posłuchać na platformach Spotify, Apple Podcasts oraz YouTube.

W nagraniu otwierającym drugi sezon podcastu „Filozofia jest dla dziewczyn” sięgamy po najważniejszą dziewczynę polskiej filozofii, czyli Jolantę Brach-Czainę, piewczynię fenomenologii codzienności, klasyczną autorkę polskiego feminizmu. Zaglądamy w szczeliny istnienia, rozwarstwiamy błony umysłu i przyglądamy się rzeczywistości komponowanej przez naukowczynię. Jest więc o siekaniu warzyw, krzątactwie, miesiączkowaniu, porodzie i tabu kobiecej fizjologii w kulturze. O tym, że o ile męska narracja w filozofii jest o podporządkowywaniu świata, to narracja Brach-Czainy jest o jego porządkowaniu i troszczeniu się, by wciąż trwał. I o tym, że aby coś poznać, trzeba się najpierw temu uważnie, z czułością, przypatrzeć. Podcastu „Filozofia jest dla dziewczyn” możesz posłuchać na platformach Spotify, Apple Podcasts oraz YouTube.

W finałowym odcinku pierwszego sezonu podcastu „Filozofia jest dla dziewczyn” zajmujemy się sztuką. Temat okazuje się ważny dla prowadzących, dr Katarzyny Kasi, wykładowczyni Akademii Sztuk Pięknych, oraz Anny Sańczuk, historyczki sztuki z wykształcenia i miłośniczki sztuki z wyboru. Dr Kasia prezentuje przewrotną historię nieudanego małżeństwa sztuki i filozofii, których drogi skrzyżowały się już w starożytności, ale długo nie znalazły dla siebie własnej formuły, aż do narodzin estetyki na początku XIX wieku. Zaglądamy do kultowej „Historii estetyki” prof. Władysława Tatarkiewicza, sprawdzamy, czym jest starogreckie techne wytwarzane według reguł, a czym poesis zawierające pierwiastek boskiego szału i dlaczego Platon chciał poetów ze swego Państwa wyrzucić. Sprawdzamy, o co kłócili się Leonardo da Vinci i Michał Anioł, w jaki sposób Immanuel Kant dokonał przewrotu kopernikańskiego w myśleniu o sztuce (i dlaczego Schopenhauer się na niego wkurzył), a Edmund Husserl z Romanem Ingardenem rozwinęlifenomenologię, badając naszą intymną relację z dziełem sztuki. To odcinek o tym, że sztuka to laboratorium odczuwania. Estetyka zaś nie jest o tym, czy coś jest ładne, ale o tym, w jaki sposób działają nasze zmysły i jak te doświadczenia przekładają się na naszą wiedzę o świecie.

To miał być bardzo śmieszny podcast o humorze, ale okazuje się, że humor to jest trudna i poważna sprawa. Choć kwestia humoru w filozofii to sprawa marginalna, właśnie dlatego jest ważna, bo jak mówi Katarzyna Kasia, w filozofii marginesy definiują środek. Rozmawiamy o tym, który z filozofów był najdowcipniejszy, czy ironia jest bliżej humoru, czy szyderstwa oraz czy polityczna poprawność zabija humor. Wspominamy najlepsze żarty Demostenesa i Platona, oraz zaginioną księgę „Poetyki” Arystotelesa dotyczącą śmiechu i przywołaną w „Imieniu róży” Umberta Eco. Granicą humoru jest cierpienie drugiego, dlatego śmiejmy się razem, a nie z kogoś. Jak mówi Katarzyna:– Nie chcemy czarciego rechotu, chcemy takiego śmiechu, żeby się spłakać, zasmarkać, stracić resztki godności, bo taki śmiech jest oczyszczający i uwalniający.