Podcast Crazy Nauka - zdobywca nagrody Podcast Roku 2023 w kategorii nauka, edukacja, technologieOpowiadamy o wielkich osiągnięciach i głębokich porażkach, proc...
92. Najmocniejsze teorie spiskowe i dlaczego im ulegamy. Część 1
Jak jeden sfałszowany tekst sprawił, że XX wiek był gorszy, niż powinien być?Dlaczego pierwsze kroki człowieka na Księżycu ktoś filmował z powierzchni tegoż Księżyca?Dlaczego World Trade Center zawaliło się, mimo że było odporne na uderzenia samolotów?O teoriach spiskowych - dawnych i całkiem nowych - oraz o tym, dlaczego tak wielu ludzi w nie wierzy, opowiadamy w specjalnym odcinku, przygotowanym we współpracy z portalem fact-checkingowym Fakenews.pl. Jego przedstawiciel, Mateusz Zadroga, wcielił się z tej okazji w rolę trzeciego prowadzącego Podcast Crazy Nauka.Ten odcinek jest pierwszą częścią naszej opowieści o teoriach spiskowych. Drugą, w której omawiamy również prawdziwe spiski, opublikujemy za dwa tygodnie. Są to odcinki sponsorowane w ramach grantu Open Information Partnership.Zapraszamy do słuchania! Tu można kupić naszą książkę “Fakt, nie mit”: https://www.empik.com/fakt-nie-mit-stanislawska-aleksandra-stanislawski-piotr,p1234345293,ksiazka-pPrzygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:Myślenie spiskowehttps://yougov.co.uk/international/articles/40876-what-conspiracy-theories-did-people-around-world-b https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6238178/https://www.apa.org/news/press/releases/2023/06/why-people-believe-conspiracy-theorieshttps://www.mcgill.ca/oss/article/critical-thinking-pseudoscience/who-likely-believe-conspiracy-theorieshttps://www.scientificamerican.com/article/people-drawn-to-conspiracy-theories-share-a-cluster-of-psychological-features/ https://today.yougov.com/politics/articles/48113-which-conspiracy-theories-do-americans-believe https://www.reuters.com/world/us/hurricane-milton-helene-fact-checking-conspiracies-rumors-2024-10-09/ https://mitologiawspolczesna.pl/teorie-spiskowe/ https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/0963721417718261 https://skepticalscience.com/docs/ConspiracyTheoryHandbook_Polish.pdf https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5724570/ Protokoły mędrców Syjonuhttps://www.washingtonpost.com/wp-srv/national/daily/nov98/nazicars30.htmhttps://en.wikipedia.org/wiki/Henry_Ford#Antisemitism_and_The_Dearborn_Independenthttps://pl.wikipedia.org/wiki/Protoko%C5%82y_m%C4%99drc%C3%B3w_Syjonuhttps://en.wikipedia.org/wiki/Matvei_Golovinskihttps://pl.wikipedia.org/wiki/Maurice_Jolyhttps://en.wikipedia.org/wiki/The_Protocols_of_the_Elders_of_Zionhttps://en.wikipedia.org/wiki/The_Dialogue_in_Hell_Between_Machiavelli_and_Montesquieuhttps://encyclopedia.ushmm.org/content/pl/article/protocols-of-the-elders-of-zionhttps://encyclopedia.ushmm.org/content/pl/article/protocols-of-the-elders-of-zion-key-dateshttps://www.rcin.org.pl/dlibra/publication/5489/edition/836https://www.britannica.com/topic/Protocols-of-the-Elders-of-Zionhttps://www.nigdywiecej.org/pdf/pl/pismo/16/020_Protokoly-Medrcow-Syjonu.pdfLądowanie na Księżycuhttps://www.bbc.co.uk/bitesize/articles/z3x6b7h https://en.wikipedia.org/wiki/Moon_landing_conspiracy_theories https://www.manchester.ac.uk/about/news/moon-landing-conspiracy-theories/ https://www.theguardian.com/science/2019/jul/10/one-giant-lie-why-so-many-people-still-think-the-moon-landings-were-faked Zamachy z 11 wrześniahttps://d3nkl3psvxxpe9.cloudfront.net/documents/Conspiracy_Theories_poll_results.pdf https://fakenews.pl/spoleczenstwo/smierc-i-pyl-teorie-spiskowe-dotyczace-zamachow-z-11-wrzesnia-czesc-i-poszukiwacze-prawdy/https://blogs.chapman.edu/wilkinson/2016/10/11/what-arent-they-telling-us/https://fakenews.pl/spoleczenstwo/smierc-i-pyl-teorie-spiskowe-dotyczace-zamachow-z-11-wrzesnia-czesc-ii-blizniacze-wieze/https://nvlpubs.nist.gov/nistpubs/Legacy/NCSTAR/ncstar1.pdfhttps://nvlpubs.nist.gov/nistpubs/Legacy/NCSTAR/ncstar1a.pdfhttps://www.youtube.com/watch?v=rxhZFaC7Nhc&t=1007s&ab_channel=EnhancedWTCVideoshttps://www.youtube.com/watch?v=XpfDkL-vFdk&t=59s&ab_channel=Maxwell4Truth https://fakenews.pl/spoleczenstwo/smierc-i-pyl-teorie-spiskowe-dotyczace-zamachow-z-11-wrzesnia-czesc-iii-nano-termit/https://www.chronicle.com/article/professors-of-paranoia/?bc_nonce=4marfjqze6tjw6hfg5d3tr&cid=reg_wall_signuphttp://www.civil.northwestern.edu/people/bazant/PDFs/Papers/466.pdfhttps://aneta.org/911experiments_com/articles/Millette9119ProgressReport022912_rev1_030112webHiRes.pdf https://fakenews.pl/spoleczenstwo/smierc-i-pyl-teorie-spiskowe-dotyczace-zamachow-z-11-wrzesnia-czesc-iv-wtc-7/ https://fullfact.org/online/bbc-world-trade-center-7-september-11/https://gizmodo.com/why-9-11-truthers-are-obsessed-with-the-plasco-high-ris-1822203542https://www.phd.eng.br/wp-content/uploads/2019/04/19.04.30ParecerCompletoPaesAlmeida_final-compactado.pdf https://apnews.com/article/fact-check-911-pentagon-airplane-debris-598153051732
--------
1:32:00
91. Nauka na czasie: Skąd się bierze chrypka i kim były ofiary w Pompejach
Opowiadamy o tym, dlaczego nie należy sądzić innych po pozorach, zwłaszcza kiedy jest się archeologiem badającym Pompeje. Mówimy też o strasznych rzeczach, które dzieją się w naszych gardłach i które skutkują tym, że trudno nas czasem poznać. To odcinek z cyklu “Nauka na czasie”, czyli lżejsza wersja naszego podcastu, w której omawiamy dwa wybrane naukowe doniesienia. Cykl ten publikujemy co drugi tydzień, na przemian z dłuższymi odcinkami. Rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków: https://patronite.pl/crazynaukaJeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊https://buycoffee.to/crazynauka A tu znajdziecie nasze koszulki 😊https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109 Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu! Fot. Dennis Jarvis (CC BY-NC-SA)Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł. Linki do badań, omówień i dodatków:Pompejehttps://www.science.org/content/article/surprising-identities-pompeii-victims-rewrite-stories-cataclysm https://pl.wikipedia.org/wiki/Wezuwiusz https://pl.wikipedia.org/wiki/Pompeje_(stanowisko_archeologiczne) https://www.sciencefocus.com/planet-earth/incredibly-preserved-bodies-of-two-men-discovered-in-pompeii https://www.science.org/content/article/how-did-pompeii-s-victims-really-diehttps://przystanekhistoria.pl/pa2/tematy/wlochy/90431,Jak-wybuch-Wezuwiusza-zniszczyl-amerykanskie-bombowce.html Chrypkahttps://www.iflscience.com/why-we-lose-our-voice-and-how-to-get-it-back-76805https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/laryngitis/symptoms-causes/syc-20374262https://health.clevelandclinic.org/losing-your-voice-whats-going-on-in-your-body+https://www.uab.edu/news/youcanuse/item/13646-why-have-i-lost-my-voice-and-how-can-i-help-bring-it-backhttps://en.wikipedia.org/wiki/Vocal_cordshttps://pl.wikipedia.org/wiki/Krta%C5%84Dlaczego mój głos dziwnie brzmi na nagraniu?https://www.spreaker.com/episode/31-jak-obliczyc-odleglosc-od-burzy-i-inne-naukowe-odpowiedzi-na-trudne-pytania-czesc-2--56139907 https://youtu.be/PLOQ8LlZXEI?si=V1fQ1lO_vf3MeQZu
--------
55:06
90. Tragedie, które wywołała patologiczna uległość. Część 2
Kiedy patologiczne posłuszeństwo wobec przełożonych prowadzi do tragedii - jak podczas katastrofy elektrowni jądrowej w Czarnobylu, kiedy załoga prowadziła test reaktora, nie bacząc na liczne sygnały ostrzegawcze. Albo podczas masakry w My Lai, która stała się najsłynniejszą zbrodnią popełnioną przez Amerykanów w Wietnamie. To druga część naszej opowieści o katastrofach, które nazwaliśmy “Milgramowskimi”.W odcinku 86 rozmawialiśmy o słynnym eksperymencie Milgrama z psychologiem prof. Tomaszem Grzybem, który bada ludzką skłonność do ulegania autorytetom, ale i buntowania się. A w odcinku 88 opowiadaliśmy o katastrofach lotniczych wywołanych przez uległość wobec przełożonych. Opisywane przez nas tragedie potwierdzają słuszność wniosków płynących z eksperymentu Milgrama, które mówią, że ludzie są z natury posłuszni osobom wyższym rangą, nawet jeśli stoi to w sprzeczności z ich zasadami, zdrowym rozsądkiem albo wręcz zagraża ich życiu.Jeśli Wam się spodoba, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków: https://patronite.pl/crazynaukaJeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊https://buycoffee.to/crazynauka A tu znajdziecie nasze koszulki 😊https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109 Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu! Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:Czarnobylhttps://world-nuclear.org/information-library/appendices/chernobyl-accident-appendix-1-sequence-of-eventshttp://ncbj.edu.pl/zasoby/awarie/20110726_czarnobyl-1.pdfhttps://pl.wikipedia.org/wiki/Anatolij_Diat%C5%82owhttps://en.wikipedia.org/wiki/Individual_involvement_in_the_Chernobyl_disasterhttps://link.springer.com/content/pdf/10.1007/978-3-658-25987-7_15.pdfhttps://psychsafety.co.uk/chernobyl/https://en.wikipedia.org/wiki/Chernobyl_disasterMasakra w My Laihttps://www.britannica.com/event/My-Lai-Massacrehttps://www.nytimes.com/2018/03/16/opinion/the-truth-behind-my-lai.htmlhttps://www.digitalhistory.uh.edu/active_learning/explorations/vietnam/my_lai_chronology.cfmhttps://www.history.com/topics/vietnam-war/my-lai-massacre-1https://en.wikipedia.org/wiki/My_Lai_massacrehttps://www.smithsonianmag.com/history/ghosts-my-lai-180967497/https://dzieje.pl/wiadomosci/zmarl-william-calley-ktory-podczas-wojny-wietnamskiej-kierowal-masakra-w-my-lai
--------
1:16:09
89. Nauka na czasie: Domowy test zdrowia i pijane nietoperze
Dlaczego mamy skłonność do alkoholu i zdecydowanie nie jesteśmy w tym osamotnieni? Kiedy pijaństwo było dobrym rozwiązaniem i dlaczego już nie jest? Oraz jak przeprowadzić w ciągu 30 sekund domowy test pokazujący kondycję fizyczną i neurologiczną.To odcinek z cyklu “Nauka na czasie”, czyli lżejsza wersja naszego podcastu, w której omawiamy dwa wybrane naukowe doniesienia. Cykl ten publikujemy co drugi tydzień, na przemian z dłuższymi odcinkami. Rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków: https://patronite.pl/crazynaukaJeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊https://buycoffee.to/crazynauka A tu znajdziecie nasze koszulki 😊https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109 Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu! Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy z wielu źródeł. Linki do badań, omówień i dodatków:Alkohol:https://www.cell.com/trends/ecology-evolution/fulltext/S0169-5347(24)00240-4 https://kosmos.ptpk.org/index.php/Kosmos/article/view/964/947 https://www.pnas.org/doi/abs/10.1073/pnas.2410874121 https://popchemat.pl/drozdze-i-ich-metabolity-w-procesie-fermentacji-alkoholowej/ https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0008993https://my.clevelandclinic.org/health/diagnostics/22689-blood-alcohol-content-bac Test zdrowia:https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0310764https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9103052/https://ojs.lib.uwo.ca/index.php/wurjhns/article/view/15361/12838https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19839175/https://www.sralab.org/rehabilitation-measures/single-leg-stance-or-one-legged-stance-testhttps://agsjournals.onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.1111/j.1532-5415.1997.tb01479.x
--------
46:37
88. Tragedie, które wywołała patologiczna uległość. Część 1
Opowiadamy o sytuacjach, w których uległość wobec autorytetów doprowadziła do tragedii, a konkretnie w tym odcinku - do katastrof lotniczych. Potwierdzają one słuszność wniosków płynących z eksperymentu Milgrama, mówiących, że ludzie są z natury posłuszni osobom wyższym rangą, nawet jeśli stoi to w sprzeczności z ich zasadami, zdrowym rozsądkiem albo wręcz zagraża ich życiu. No bo czym wytłumaczyć fakt podporządkowania się kapitanowi, który robi wszystko, by staranować innego jumbo jeta? Za dwa tygodnie, w 90. odcinku naszego podcastu, opowiemy Wam o innych, niekoniecznie lotniczych tragediach spowodowanych przez “milgramowskie” posłuszeństwo. Jeśli Wam się spodoba, rozważcie wsparcie nas na Patronite - dzięki Waszym wpłatom będziemy mogli utrzymać cotygodniowy rytm ukazywania się nowych odcinków: https://patronite.pl/crazynaukaJeśli wolisz jednorazowo postawić nam kawę, to super. Dzięki! 😊https://buycoffee.to/crazynauka A tu znajdziecie nasze koszulki 😊https://kreatorium.com/pl/c/Crazy-Nauka/109 Zapraszamy do posłuchania naszego podcastu! Przygotowując ten odcinek podcastu, korzystaliśmy m.in. z tych źródeł:Teneryfa (1977)https://www.petermckenzie.com/post/the-dangers-of-authority-the-frightening-lessons-to-be-learned-from-the-world-s-worst-air-disasterhttps://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3386799/ https://www.faa.gov/lessons_learned/transport_airplane/accidents/PH-BUFhttps://web-archive.southampton.ac.uk/cogprints.org/4566/1/ObedienceInTheCockpit.pdfhttps://tenerife.chat/blog/what-were-the-reasons-behind-the-tragic-tenerife-airport-disasterhttps://www.linkedin.com/pulse/tenerife-airport-disaster-tragic-collision-shook-aviation-surya-k/ https://www.academicblock.com/technology/engineering-disasters/tenerife-airport-disaster/ https://en.wikipedia.org/wiki/Tenerife_airport_disaster https://lost-in-history.com/the-1977-tenerife-airport-disaster/ https://www.unilad.com/news/world-deadliest-plane-crash-tenerife-airport-disaster-069755-20240327 Air Florida 90 (1982)https://www.ntsb.gov/investigations/accidentreports/reports/aar8208.pdfhttps://pl.wikipedia.org/wiki/Katastrofa_lotu_Air_Florida_90https://en.wikipedia.org/wiki/Air_Florida_Flight_90United Airlines 173 (1978)https://www.goflightmedicine.com/post/united-airlines-173-the-need-for-crm https://aerocrewnews.com/2017/06/07/united-flight-173/ https://www.faa.gov/lessons_learned/transport_airplane/accidents/N8082U https://www.ntsb.gov/investigations/AccidentReports/Reports/AAR7907.pdf https://en.wikipedia.org/wiki/United_Airlines_Flight_173 Korean Air 801 (1997)https://en.wikipedia.org/wiki/Korean_Air_Flight_801https://pl.wikipedia.org/wiki/Instrument_landing_systemhttps://www.sparknotes.com/lit/outliers/section7/https://www.ntsb.gov/investigations/accidentreports/reports/aar0001.pdfhttps://en.wikisource.org/wiki/Korean_Air_Flight_801_-_Aircraft_Accident_Report_(NTSB)/Cockpit_Voice_Recorder_Transcripthttps://en.wikipedia.org/wiki/Korean_honorificshttps://tailstrike.com/database/6-august-1997-korean-air-801/http://www.reply-mc.com/2011/12/27/unraveling-social-interaction-part-4/
Podcast Crazy Nauka - zdobywca nagrody Podcast Roku 2023 w kategorii nauka, edukacja, technologieOpowiadamy o wielkich osiągnięciach i głębokich porażkach, procesach i zdarzeniach, które zmieniają losy społeczeństw i pojedynczych osób.Pokazujemy, jaką rolę odgrywa w tych zjawiskach nauka, gdzie pomaga wyjaśnić zagadki lub ocalić życie, a gdzie pozostaje jej tylko analizować skutki zdarzeń.Mówimy o zadziwiających metodach badawczych i szkodliwych mitach, które domagają się obalenia. I nie próbujemy ukrywać, jak bardzo nas opowiadanie o nauce kręci.
Polska