Naukowa Dzielnica - "Od grodu do twierdzy. Dzieje fortyfikacji poznańskich" - prof. Zbigniew Pilarczyk - Uniwersyteckie Wykłady na Zamku
Zapraszamy do wysłuchania wykładu z cyklu Uniwersyteckich Wykładów na Zamku. O dziejach Poznania - najpierw grodu a później twierdzy - opowiada prof. Zbigniew Pilarczyk z Pracowni Historii Wojskowej UAM. Kilka słów o wykładzie i cyklu:
Widomym znakiem militarnego znaczenia miasta były fortyfikacje, gdyż zawsze tam, gdzie decydowały się losy regionu czy państwa, władający starali się podkreślić to urządzeniami obronnymi. Dowodem tego jest już gród na Ostrowie Tumskim. W momencie lokacji miasta Poznania w 1253 roku pojawiły się urządzenia obronne. Do końca XVI wieku Poznań, po Krakowie, był najlepiej bronionym polskim miastem. Także później pozostawał ważnym punktem strategicznym, jednak z XVI–XVIII wieku pozostały jedynie liczne plany, w których autorzy proponowali budowę bardziej czy mniej zwartej budowy systemu obronnego. Z tego powodu Poznań nazwać można „papierową twierdzą”. Dopiero w XIX wieku władze pruskie podjęły decyzję o zbudowaniu w Poznaniu nowoczesnej twierdzy poligonalnej. Rozwój techniki wojennej zmusił władze polityczne i wojskowe Niemiec do częściowej likwidacji poprzedniej i budowę w 2. połowie XIX wieku, nowej twierdzy – fortowej. Jej liczne ślady pozostały w krajobrazie miasta Poznania do dnia dzisiejszego. Najnowsze badania archeologiczne i z zakresu historii wojskowości pozwalają wiele zagadnień ukazać w nowym świetle.
O wykładowcy
Zbigniew Pilarczyk – historyk wojskowości. Emerytowany profesor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W latach 2006-2017 kierownik Zakładu Historii Wojskowej Instytutu Historii UAM. W latach 2002-2008 prodziekan Wydziału Historycznego UAM, w latach 2008-2016 prorektor UAM. Zainteresowania naukowe: historia fortyfikacji, historia historiografii wojskowej, historia harcerstwa. Wypromował 12 doktorów i 250 magistrów historii. Autor publikacji dotyczących historii fortyfikacji polskich ze specjalnym uwzględnieniem Poznania. Przewodniczący Rady Programowej Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości w Poznaniu, członek Rady Programowej Muzeum Harcerstwa w Warszawie. Redaktor naczelny serii „Poznańskie Zeszyty Fortyfikacyjne”. Popularyzator nauki. Instruktor Związku Harcerstwa Polskiego.
Uniwersyteckie Wykłady na Zamku
W okresie międzywojennym Zamek był siedzibą Uniwersytetu Poznańskiego. Prowadzono tu wykłady, także te otwarte, i inne zajęcia. Mieściło się tu również biuro Wykładów Powszechnych, w którym planowano fakultety, organizowane także poza Poznaniem. Od początku doceniano bowiem znaczenie upowszechniania wyników badań i budowania społeczeństwa opartego na wiedzy. Dzisiaj nawiązujemy do tej ważnej karty w dziejach obu instytucji, organizując Uniwersyteckie Wykłady na Zamku.
Tematem tegorocznych prelekcji będzie PRZESZŁOŚĆ. Wbrew pierwszym skojarzeniom poznawanie tego, co już się zdarzyło, nie jest wyłącznie przedmiotem badań historyków(-czek). Żeby dobrze poznać przeszłość konieczny jest udział reprezentantów(-ek) wielu dyscyplin naukowych, coraz częściej w interdyscyplinarnych zespołach. Wykładowcami(-czyniami) będą naukowcy(-czynie) o uznanej renomie, z takich dyscyplin jak geografia, hydrologia, fizyka, archeologia, etnologia czy historia.
Organizatorzy: Centrum Kultury ZAMEK, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Fundacja UAM, Muzeum UAM
Nagrania: Studio Filmowe UAM
Polska