Strefa Kultur Uniwersytetu SWPS

Podejrzewano je o paktowanie z diabłem, a co za tym idzie – sprowadzanie na lokalną społeczność śmierci, chorób czy nieurodzaju. Stosowano wobec nich najbardziej wymyślne tortury, by skłonić do zeznań i zmusić do wyznania winy. Los „czarownic” w dawnej Skandynawii nie różnił się znacznie od losu podejrzanych o czary w innych częściach Europy. W Norwegii polowania na czarownice nasiliły się na przełomie XVI i XVII wieku. Większość oskarżonych stanowiły kobiety, choć wśród podejrzanych zdarzali się także mężczyźni najczęściej saamskiego pochodzenia. Jak wynika z dotychczasowych badań, na świecie, w ramach procesów o czary, skazano w tym okresie na śmierć ok. 60. tysięcy osób, z czego 75 proc. to kobiety. W samej Norwegii wykonano 300 takich wyroków, w tym 250 – na kobietach. Osoby uznane za winne najczęściej skazywano na śmierć przez spalenie. Była to zarówno forma egzekucji, jak i symboliczne „oczyszczenie" duszy przez ogień. Co oznaczały pojęcia magii czy magicznej mocy w mitologii i folklorze skandynawskim? Jak przedstawiano czarownice w średniowiecznych podaniach ludowych? Kiedy i w jaki sposób zmieniało się społeczne nastawienie do stosowania praktyk magicznych? Katolicyzm a reformacja – na ile różniły się w podejściu do folkloru, podań ludowych czy podtrzymywania rytuałów pogańskich? O tym wszystkim rozmawiał dziennikarz, filolog szwedzki, literaturoznawca – Jan Janczy ze swoimi gościniami: tłumaczką i norwegistką Martą Petryk oraz skandynawistka i filolożką norweską Natalią Mazur-Rodak. Strefa Kultur Uniwersytetu SWPS to projekt, w którym wraz z zaproszonymi gośćmi omawiamy różne elementy otaczającej nas kultury, a także przybliżamy realia, zjawiska i obyczaje obecne w innych krajach. Więcej informacji o projekcie: www.kultura.swps.pl

25 listopada obchodzimy Międzynarodowy Dzień Eliminacji Przemocy wobec Kobiet. O różnych formach przemocy wobec meksykańskich kobiet i o reakcji na tę przemoc opowiada książka „Wściekłe suki” Dahlii de la Cerdy, która ukazała się w Polsce na początku 2024 roku nakładem wydawnictwa Filtry, w przekładzie Katarzyny Okrasko. Dlaczego meksykańskie kobiety to tytułowe „Wściekłe suki”? Co doprowadziło je do granic wściekłości? Jak zmieniała się sytuacja meksykańskich kobiet w ostatnich latach? Co w tej kwestii może zrobić pierwsza prezydentka Meksyku, Claudia Scheinbaum, która objęła urząd na początku października 2024 roku? Z jakich warstw społecznych pochodzą bohaterki książki Dahlii de la Cerdy? Co odróżnia je od stereotypowego wizerunku meksykańskiej kobiety? Z jakimi problemami się zmagają? Jakiej muzyki słuchają i dlaczego jest to nieodłączna część tej książki? Jak w przekładzie znaleźć oddzielny głos dla każdej z kilkunastu kobiet? Na te i wiele innych pytań odpowiadały: Katarzyna Okrasko, tłumaczka, autorka przekładu „Wściekłych suk” na język polski oraz Ola Synowiec, meksykanistka, autorka książek o tym kraju. Strefa Kultur Uniwersytetu SWPS to projekt, w którym wraz z zaproszonymi gośćmi omawiamy różne elementy otaczającej nas kultury, a także przybliżamy realia, zjawiska i obyczaje obecne w innych krajach. Do udziału w tym przedsięwzięciu zaprosiliśmy ekspertów z różnych dziedzin: filologów, językoznawców, kulturoznawców, medioznawców, dziennikarzy, socjologów i politologów. Założeniem projektu jest udostępnienie rzetelnej wiedzy wszystkim zainteresowanym tą tematyką – niezależnie od czasu i miejsca, w jakim się znajdują. Więcej informacji o projekcie: https://web.swps.pl/strefa-kultur/

Mieszkali na odludnych leśnych terenach, co sprzyjało ich izolacji. Byli niemal samowystarczalni, jedyne czego potrzebowali do życia to: drewno, dzikie zwierzęta i leśne runo. Nic dziwnego, że przylgnęło do nich określenie – Leśni Finowie. Metsäsuomalaiset (po fińsku) to grupa osadników, którzy w XVI i XVII wieku opuścili Finlandię i przemieścili się na tereny Szwecji oraz Norwegii. Ich migracja związana była głównie z przeludnieniem i poszukiwaniem nowych ziem rolnych. Zasłynęli zresztą z unikalnej techniki zwanej rolnictwem żarowym, czyli po prostu – wypalania lasów pod uprawy. Skąd dokładnie pochodzili Leśni Finowie? I jak wyglądały etapy ich przemieszczania się? W jakich warunkach historycznych odbywała się ta migracja? Jakie tradycja ma osadnictwo w Norwegii? Jak dziś budowana jest tożsamość kulturowa w krajach skandynawskich? I jaką rolę odgrywa w niej edukacja? O tym wszystkim porozmawiają: filolożka i kulturoznawczyni dr Sylwia Hlebowicz oraz redaktor Radia Nowy Świat, lektor języka szwedzkiego Jan Janczy (prowadzący) w ramach spotkania Leśni Finowie – utracony język, zachowana tożsamość. Strefa Kultur Uniwersytetu SWPS to projekt, w którym wraz z zaproszonymi gośćmi omawiamy różne elementy otaczającej nas kultury, a także przybliżamy realia, zjawiska i obyczaje obecne w innych krajach. Więcej informacji o projekcie: www.kultura.swps.pl

Folklor północy jest nie tylko ważnym elementem tożsamości krajów skandynawskich, ale także źródłem fascynacji i inspiracji twórców z różnych kręgów kulturowych. Mity, legendy czy wierzenia ludowe uruchamiają naszą wyobraźnię, stanowiąc jednocześnie źródło prostych prawd i uniwersalnych wartości, czasem tak niedocenianych w dzisiejszym świecie. Po co nam dziś stare opowieści? Co dokładnie oznacza pojęcie „folklor północy”? Jaki obraz Norwegii, Islandii, Wysp Owczych utrwalono w legendach i podaniach ludowych? W jaki sposób elfy i trolle zostały zaadaptowane do współczesności? Jaką funkcje pełniły opowieści ludowe; w jaki sposób tłumaczyły rzeczywistość i ostrzegały przed niebezpieczeństwem? Dlaczego studenci skandynawistyki powinni czytać Nordyckie Opowieści? Czego wymaga się od tłumacza robiącego przekłady starych podań? Jakie są najnowsze publikacje dotykające folkloru północy w Polsce? W świat starych nordyckich opowieści zabierze nas redaktor Radia Nowy Świat, lektor języka szwedzkiego Jan Janczy oraz jego gościnie: skandynawistka i historyczka sztuki Emiliana Konopka, tłumaczka Agnes Arsól oraz skandynawista i filolożka norweska Natalia Mazur-Rodak. A wszystko to w ramach webinaru Folklor północy – obraz świata uchwycony w legendarzu. Strefa Kultur Uniwersytetu SWPS to projekt, w którym wraz z zaproszonymi gośćmi omawiamy różne elementy otaczającej nas kultury, a także przybliżamy realia, zjawiska i obyczaje obecne w innych krajach. Więcej informacji o projekcie: www.kultura.swps.pl