DNA Muzyki Polskiej

Polonez, mazur, krakowiak, oberek i kujawiak – to doskonale znany kanon polskich tańców narodowych. Ich znaczenie oraz wartość dla dziejów polskiej kultury zapewniły im miejsce m.in. na krajowej liście niematerialnego dziedzictwa kulturowego. O ile jednak w świecie muzycznym mówimy chętnie o tańcach w kontekście samej muzyki, to często zapominamy o ich stronie choreograficznej. Tym razem postaramy się to zmienić… Gościem odcinka jest Romana Agnel – tancerka, choreograf, pedagog tańca i historyk sztuki. Założycielka oraz dyrektor naczelna i artystyczna Baletu Cracovia Danza – jedynego w Polsce profesjonalnego zespołu tańców historycznych. Absolwentka Społecznej Szkoły Baletowej w Krakowie (klasa prof. M. Mirockiej). Ukończyła historię sztuki na Uniwersytecie Paryskim (Sorbona). We Francji poznała tańce różnych narodów, a także zdobyła specjalizacje w zakresie tańców charakterystycznych oraz historycznych. Wielokrotnie współpracowała z wybitnymi osobowościami świata baletu, teatru i muzyki, opracowując choreografie do oper barokowych, klasycznych i staropolskich prezentowanych na scenach w kraju i za granicą. Rozmawia Mateusz Borkowski.   Spis treści (00:00) Wprowadzenie. Źródła i podręczniki tańca (03:39) Nie tylko 5 tańców. Kozak (05:21) Taneczne rodowody (06:54) Polonez - taniec dla wszystkich (11:16) Polonez dawny i nowy (15:27) Polonez na liście dziedzictwa UNESCO (17:38) Czy wszyscy znamy mazura? (20:29) Aż zakręci się w głowie. Oberek i kujawiak (24:38) Skalmierzak, wiśliczak, flisak... krakowiak (29:26) Tańce narodowe dziś   Zrealizowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach projektu „Dziedzictwo Muzyki Polskiej”. Więcej: dnamuzykipolskiej.castos.com Z księgarni PWM: K. Kurpiński, „Polonezy” (zeszyt 1): https://pwm.sklep.pl/polonezy-z-1

Bohaterem dzisiejszego odcinka będzie instrument, który zrobił oszałamiającą karierę, szczególnie w muzyce rozrywkowej; bez niego nie wyobrażamy sobie takich gatunków jak blues, rock czy country, a jego brzmienie potrafi też przenieść nas myślami do gorącej Hiszpanii. Gitara – bo to o niej mowa – ma niezwykle bogatą historię i niezliczone odmiany. Dziś skupimy się na jej historii i obecności na ziemiach polskich w XIX wieku. Naszym przewodnikiem w tej opowieści będzie Wojciech Gurgul – gitarzysta i badacz historii gitary w Polsce. Rozmawia Monika Zając (Program 2 Polskiego Radia).   Spis treści (00:00) Wprowadzenie (02:14) Początki gitary na ziemiach polskich (05:58) XIX w. i gitara hiszpańska (09:43) Pierwsze polskie utwory na gitarę (11:24) Transkrypcje, gitara i śpiew (14:05) Chopin i gitara (16:05) Żeby pisać na gitarę... (19:02) Spadek popularności (21:05) Dawni wirtuozi (24:58) Białe plamy   Zrealizowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach projektu „Dziedzictwo Muzyki Polskiej”.   Więcej: dnamuzykipolskiej.castos.com  

W tym odcinku w centrum zainteresowania będzie Tadeusz Kościuszko – bohater dwóch narodów i jedna z najsłynniejszych postaci polskiej historii. Zasłużony w wojnie o niepodległość Stanów Zjednoczonych oraz przywódca insurekcji kościuszkowskiej w 1974 roku. Dlaczego Kościuszko – inżynier wojskowy i generał – pojawia się w cyklu o muzyce? Odpowiedź poznacie, słuchając dzisiejszej rozmowy. Gościem podcastu jest prof. dr hab. Piotr Lato – profesor Akademii Muzycznej im. Krzysztofa Pendereckiego w Krakowie, Kierownik Katedry Instrumentów Dętych Drewnianych i Akordeonu, a od roku akademickiego 2024/2025 – Prorektor ds. artystycznych i naukowych. Kurator cyklu koncertów w Muzeum Kościuszkowskim.  Rozmawia Jowita Dziedzic-Golec. Spis treści (00:00) Wprowadzenie (02:46) Dwa polonezy i walc (06:13) Kto skomponował polonezy Kościuszki? (07:40) Dusza artysty (09:12) Koncerty na Kopcu (15:10) Kościuszko w twórczości kompozytorów polskich (17:05) Kościuszko czeka na odkrycie? (20:58) Współczesna recepcja (25:13) Znaki zapytania   Z księgarni PWM: „Tadeusz Kościuszko – Artysta”: https://pwm.sklep.pl/tadeusz-kosciuszko-artysta Zrealizowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach projektu „Dziedzictwo Muzyki Polskiej”.

W dzisiejszym odcinku rozmawiamy o zbieraniu folkloru w XIX wieku, a także o inspiracjach folklorem w polskiej muzyce artystycznej tego okresu. Temat jest bardzo szeroki i złożony. Mówi się, że dziewiętnaste stulecie to czas wzmożonego zainteresowania wszystkim tym, co ludowe; jak się okazuje, obok romantycznych fascynacji było też miejsce na rozwój metod naukowych. Zapraszamy więc w podróż do czasów, w których etnografia muzyczna dopiero zaczynała się rozwijać. Gościnią odcinka jest etnomuzykolog dr Gabriela Gacek – absolwentka Wydziału Instrumentalnego Akademii Muzycznej we Wrocławiu (fortepian) oraz muzykologii na Uniwersytecie Wrocławskim. W 2019 roku obroniła w Instytucie Sztuki PAN w Warszawie pracę doktorską pt. „Tradycje muzyczne górali kliszczackich”. Jest dwukrotną stypendystką Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, członkinią International Council for Traditions of Music and Dance oraz Stowarzyszenia Polskie Seminarium Etnomuzykologiczne. Uczestniczyła w pracach zespołu merytorycznego opracowującego tom „Podlasie i Kurpie” w serii „Polska pieśń i muzyka ludowa. Źródła i materiały”, wydawanej przez Instytut Sztuki PAN w Warszawie. Dwukrotnie otrzymała grant badawczy w programie Instytutu Muzyki i Tańca Muzyczne Białe Plamy, a w latach 2018–2019 brała udział w projekcie Małopolskiego Centrum Kultury Sokół pt. Małopolska źródłem tradycji (Nowa Akcja Zbierania Folkloru). Od 2023 roku zatrudniona w Instytucie Muzykologii Uniwersytetu Jagiellońskiego na stanowisku asystenta z doktoratem.   Spis treści (00:00) Wprowadzenie. Wyraziciel duszy narodu (04:55) Mity i mistyfikacje (07:07) Przed Kolbergiem. Hugo Kołłątaj (10:34) Łukasz Gołębiowski i Karol Kurpiński (14:08) Popularyzacja i opracowania (17:56) Panslawizm i komparatystyka (19:58) Ewolucja metody Kolberga (24:30) Kolbergowskie niespodzianki (27:46) Kraków i Podhale (30:45) Kompozytorskie inspiracje (33:19) Moniuszko pod strzechami (36:43) Od Żeleńskiego do Kilara (40:29) Kopalnia inspiracji   Z księgarni PWM: F. Nowowiejski, „Pieśni na głos i fortepian. Opracowania świeckich melodii ludowych”: https://pwm.sklep.pl/piesni-solowe-z-towarzyszeniem-fortepianu Zrealizowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach projektu „Dziedzictwo Muzyki Polskiej”.